ในช่วงเทศกาลต่างๆ เช่น ปีใหม่ ตรุษจีน สงกรานต์  อาจมีสินค้าบางชนิดที่ลูกค้ามีความต้องการเพิ่มมากกว่าปกติ นายจ้างจึงมีความจำเป็นที่จะให้ลูกจ้างทำงานล่วงเวลาเพื่อเร่งผลิตสินค้านั้น

กรณีเช่นนี้ นายจ้างจะนำเหตุดังกล่าวให้ลูกจ้างมาทำงานล่วงเวลา หรือจะอ้างความยินยอมของลูกจ้างในใบสมัครงานหรือที่ระบุในสัญญาจ้างซึ่งลูกจ้างลงลายมือชื่อไว้แล้ว โดยมีคำสั่งให้ลูกจ้างมาทำงานล่วงเวลา และไม่ได้ให้ลูกจ้างยินยอมอีกครั้งนั้น จะทำได้ หรือไม่

และหากลูกจ้างไม่มาทำงานจะถือว่าลูกจ้างฝ่าฝืนคำสั่งอันชอบด้วยกฎหมายของนายจ้าง ?

คำตอบ : ไม่ได้ เพราะในเรื่องการทำงานล่วงเวลาได้มีการบัญญัติไว้โดยเฉพาะใน พรบ. คุ้มครองแรงงานฯ  ฉะนั้น นายจ้างจะมีคำสั่งให้ลูกจ้างทำงานล่วงเวลาได้หรือไม่ เพียงใด ต้องอยู่ภายใต้บังคับแห่งกฎหมาย ฉบับนี้

คู่กรณีจะทำสัญญาให้แตกต่างไปจากที่กำหนดไว้ในบทบัญญัติแห่งกฎหมายดังกล่าว ซึ่งเป็นกฎหมายที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชนหาได้ไม่ นายจ้างไม่มีอำนาจสั่งให้ลูกจ้างทำงานล่วงเวลาในวันทำงานนอกจากจะเข้าข้อยกเว้น ตาม ม.24 ว 1 ที่ว่า ห้ามมิให้นายจ้างให้ลูกจ้างทำงานล่วงเวลาในวันทำงาน เว้นแต่ได้รับความยินยอมจากลูกจ้างก่อนเป็นคราวๆ ไป หรือเข้าข้อยกเว้นเมื่อมีเหตุจำเป็น ตาม ม.24 ว2

กรณีตาม ม.24 ว1 นั้น หมายความว่า เมื่อนายจ้างประสงค์จะให้มีการทำงานล่วงเวลาในช่วงระยะเวลาใด นายจ้างจะต้องทำความตกลงกับลูกจ้างโดยชัดแจ้งหรือโดยปริยาย ให้มีสาระสำคัญครบถ้วนถึงกำหนดช่วงระยะการเริ่มต้นและการสิ้นสุดของการทำงานล่วงเวลาไว่ก่อนล่วงหน้า หลังจากนั้น หากนายจ้างจะออกคำสั่งในเรื่องการทำงานล่วงเวลาอีกก็ต้องให้สอดคล้องกับข้อตกลงดังกล่าว ถ้าคำสั่งไม่สอดคล้องกับข้อตกลง ต้องถือว่าเป็นคำสั่งให้ทำงานล่วงเวลาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ลูกจ้างไม่จำเป็นต้องปฎิบัติตามก็ได้

ดังนั้นการที่นายจ้างได้รับคำสั่งซื้อสินค้าเพิ่มขึ้นมากกว่าปกติในช่วงเทศกาลต่างๆ  ไม่ถือว่าเป็นงานที่มีลักษณะหรือสภาพของงานต้องทำติดต่อกันไป ถ้าจะหยุดจะเสียหายแก่งาน เพราะสามารถวางแผนในการผลิตสินค้า โดยให้ลูกจ้างทำในเวลาทำงานปกติได้ และมิใช่งานที่เกิดขึ้นทันทีโดยไม่อาจคาดหมายได้ล่วงหน้า อันจะถือว่าเป็นงานฉุกเฉินที่นายจ้างจะสั่งให้ลูกจ้างมาทำงานล่วงเวลาได้โดยไม่ต้องได้รับความยินยอมจากูกจ้าง

ทั้งจะถือเอาความยินยอมที่ทำไว้ล่วงหน้าตามใบสมัครงานหรือในสัญญาจ้างที่ลูกจ้างลงชื่อให้ความยินยอมไว้มาผูกพันลูกจ้าง ก็มิได้เพราะเป็นความยินยอมที่ไม่สอดคล้องกับบทบัญญัติใน ม.24 ว1,2

ฉะนั้น การที่ลูกจ้างไม่มาทำงานล่วงเวลาตามคำสั่งของนายจ้าง จึงไม่ถือว่าเป็นการขัดคำสั่งที่ชอบด้วยกฎหมายของนายจ้าง ฏีกาที่ 5888/2530,4121/2543,2885-86/2543 และ 9015/2549

FB : Narongrit Wannaso